همه چیز در مورد بیماری ام اس MS

تشخیص بیماری ام اس

تست معینی برای ام­اس وجود ندارد و بر مبنای رد دیگر بیماری­ها با نشان ها و علائم مشابه می­باشد.

تست خونی برای کمک به رد دیگر بیماریها با علائم مشابه ام­اس می­باشد. تست­هایی برای بررسی بیومارکرهای خاص مرتبط با ام­اس درحال توسعه هستند و ممکن است به تشخیص بیماری کمک کنند.

تپ نخاعی (لومبار پونکچر) که در آن برای بررسی آزمایشگاهی، مقدار کمی از مایع مغزی-نخاعی از کانال نخاعی شما برداشته می­شود. این نمونه می­تواند ناهنجاری آنتی­بادی­های مرتبط با ام­اس را نشان دهد. تپ نخاعی همچنین می­تواند عفونت­ها و دیگر بیماری­های دارای علائم مشابه را رد کند. یک تست آنتی­بادی جدید (برای زنجیره­های سبک بدون کاپا) می­تواند نسبت به تست­های قبلی مایع نخاعی سریع­تر و مقرون به صرفه­تر باشد.

ام­آر­آی که می­تواند نواحی ضایعات ام­اس را در مغز، طناب نخاعی گردنی و سینه­ای مشخص کند. ممکن است یک تزریق داخل وریدی از مواد کنتراست داشته باشید.

آزمون­های پتانسیل برانگیخته که سیگنال­های الکتریکی تولید­شده توسط سیستم عصبی شما را در پاسخ به محرک را ضبط می­کنند هم ممکن است انجام شود. ممکن است از محرک بینایی یا الکتریکی استفاده شود. در این تست­ها شما درحالیکه ایمپالس­های کوتاه الکتریکی به اعصاب پا یا دستتان اعمال می­شود، یک الگوی بصری محرک را تماشا می­کنید. الکترودها سرعت حرکت اطلاعات در مسیر عصبیتان را اندازه­گیری می­کنند.

در بیشتر افراد دارای ام­اس عودکننده-بهبود­یابند، تشخیص مستقیم و براساس الگوی علائم منطبق با بیماری صورت گرفته و با اسکن تصویربرداری مغز مانند ام­آر­آی تایید می­شود.

تشخیص ام­اس می­تواند در افراد دارای علائم غیرمعمول یا بیماری پیشرونده دشوارتر باشد. در این موارد، ممکن است تست­های بیشتر لازم باشد.

درمان بیماری ام اس

درمان عموما با تمرکز بر سرعت ­بخشیدن به بهبود حملات، کاهش عودهای جدید رادیوگرافی و بالینی، کاهش پیشرفت بیماری و مدیریت علائم ام­اس می­باشد. در برخی افراد علائم به قدری خفیف است که نیازی به درمان ندارند.

درمان حملات ام­اس

کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون خوراکی و متیل­پردنیزون داخل­وریدی، برای کاهش التهاب اعصاب تجویز می­شوند.

تغییر پلاسما(پلاسمافرزیس). درصورت عدم پاسخ به استروئیدها از این روش استفاده می­شود.

درمان برای تعدیل پیشرفت

انواعی از تراپی­های تعدیل کننده بیماری (DMT) برای ام­اس عود کننده-بهبودیابنده وجود دارد. برخی از این DMTها می­توانند در ام­اس ثانویه­ پیشرونده ثانویه­ هم مفید باشند و یک مورد هم برای ام­اس پیشرونده اولیه وجود دارد.

اغلب پاسخ­های ایمنی مربوط به ام­اس در مراحل اولیه بیماری رخ می­دهند. درمان جدی با این داروها در سریعترین زمان ممکن، میزان عود، تشکیل ضایعات جدید و ریسک آتروفی مغزی و تجمع ناتوانی را کاهش می­دهد.

بسیاری از این شیوه­ها عوارض مهمی دارند. انتخاب درمان درست با درنظرگرفتن فاکتور­های مختلف مانند مدت و شدت بیماری، موثربودن درمان­های قبلی ام­اس، دیگر مشکلات سلامتی، هزینه و وضعیت بارداری می­باشد.

گزینه­های درمانی برای ام­اس عودکننده-بهبودیابنده شامل داروهای تزریقی، خوراکی و انفوزیون می­باشند.

درمان­ های تزریقی شامل

داروهای اینترفرون بتا: این داروها قبلا رایج­ترین داروی تجویزی برای ام­اس بودند. آن­ها از طریق مداخله با بیماری­هایی که به بدن حمله می­کنند عمل کرده و التهاب را کاهش داده و رشد عصبی را افزایش می­دهند. آن­ها به زیرپوست یا داخل عضلات تزریق شده و می­توانند تناوب و شدت عودها را کاهش دهند.

عوارض اینترفرون­ شامل علائم شبه­آنفولانزا و واکننش­های محل تزریق می­باشند. همچنین لازم است برای بررسی آنزیم­های کبدی تست خونی بدهید چراکه آسیب کبدی هم عارضه جانبی ممکن است. همچنین ممکن است خنثی­سازی آنتی­بادی ایجاد شود و تاثیر دارو را کم کند.

گلاتیرامر استات (کوپاکسون، گلاتوپا): این دارو ممکن است حمله سیستم ایمنی به میلین را مسدود کند و باید زیر پوست تزریق شود. عوارض جانبی شامل آزار پوستی در ناحیه تزریق است.

آنتی­بادی­های منوکلونال: اوفاتوموماب (کسیمپتا، آرزرا) سلول­هایی تخریب کننده سیستم عصبی را هدف قرار می­دهد. به این سلول­ها، سلول بی گفته می­شود. شیوه استفاده تزریق زیرجلدی بوده و می­تواند ضایعات مغزی ام­اس و وخیم شدن علائم را کاهش دهد. عوارض جانبی شامل عفونت­ها، واکنش موضعی به تزریق و سردرد می­باشد.

درمان­های خوراکی شامل

تری­فلونامید (اوباژیو): این داروی خوراکی یک­بار در روز مصرف شده و موجب کاهش میزان عود می­شود. تری­فلونامید می­تواند آسیب کبدی، ریزش مو و دیگر عوارض را ایجاد کند. این دارو با نقایص تولد، در مصرف پدر و مادر مرتبط است. پس هنگام مصرف آن و تا دوسال بعد از داروهای ضدبارداری استفاده کنید. این دارو برای مانیتورنیگ نیاز به تست خونی منظم دارد.

دی­متیل فومارات (تکفیدرا): این دارو دوبار در روز مصرف شده و می­تواند عود را کاهش دهد. عوارض جانبی آن گرگرفتگی، اسهال، تهوع و کاهش تعداد گلبول­های سفید خون است. این دارو هم برای مانیتورینگ نیاز به تست خونی منظم دارد.

دیروکسیمل فومارات (ومریتی): این کپسول دوبار در روز مصرف شده و مشابه دی­متیل فومارات است ولی عوارض جانبی گوارشی کمتری دارد. این دارو برای درمان ام­اس عود کننده دارای تاییدیه است.

منومتیل فومارات (بافیرتام): قرص آن دوبار در روز مصرف شده و شبیه دی­متیل فومارات است. سرعت عمل این دارو کند بوده و این امید وجود دارد که عوارض کمتر باشند. عوارض ممکن شامل گرگرفتگی، آسیب کبدی، درد شکمی و عفونتهاست.

فینگولیمود (جیلنیا): یکبار در روز مصرف شده و اگر آبله مرغان نگرفته باشید لازم است واکسن بزنید. تا ۶ ساعت پس از اولین دوز لازم است ضربان قلب و فشارخونتان دقیق بررسی شود. دیگر عوارض شامل عفونت­های نادر، سردرد و تاری دید است.

سیپونیمود (مایزنت): این دارو برای ام­اس پیشرونده ثانویه تایید شده و با تشکیل لخته در اندام­ها مرتبط است. همچنین در بارداری منع مصرف دارد.

اوزانیمود(زپوسیا): قرص آن یکبار در روز مصرف می­شود. با دوز کم شروع شده و در هفته اول شروع به تجمع می­کند. عوارض شامل سرگیجه، سردرد، عفونت­های تنفسی و علائم سرماخوردگی است و درصورت وجود مشکلات کبدی و قلبی منع مصرف دارد.

پونزیمود (پانوری): یکبار در روز مصرف شده و دوز آن به مرور افزایش پیدا می­کند. با مصرف این دارو، حمله لفنوسیت­ها به اعصاب مغز و نخاع کاهش پیدا کرده و البته احتمال ابتلا به عفونت را بالا می­برد.

کلادریبین (ماونکلاد): این دارو خط دوم درمان ام­اس عودکننده-بهبودیابنده است و برای ام­اس پیشرونده ثانویه هم تایید شده و دو دوره درمانی دارد ابتدا برای ۵ روز از ماه و یکبار در روز و سپس روزی یکبار در ماه دوم. این دارو می­تواند احتمال ابتلا به بیماری­های عفونی را با اثر بر سیستم ایمنی بالا ببرد. پس لازم است از این جهت بررسی شوید. همچنین ریزش مو و راش هم از عوارض آن است.

درمان­های انفوزیون شامل

ناتالیزوماب (تایسبری) و اکرلی زوماب (اکرووس) درصورتی که دیگر داروها موثر نباشند استفاده می­شوند.

آلمتوزوماب (کامپات، لمترادا) هم داروی شیمی­درمانی است که سیستم ایمنی را محدود می­کند.

پیشرفت­های اخیر یا درمان­های نوظهور

مهارکننده تیروزین کیناز برتون (BTK) درمان نوظهوری است که در مولتیپل اسکلروزیس عودکننده-بهبودیابنده و پیشرونده ثانویه مطالعه می­شود. بیشتر از طریق تعدیل سلول­های ایمنی سیستم عصبی مرکزی عمل می­کند.

پیوند سلول بنیادی سیستم ایمنی فرد مبتلا به ام­اس را تخریب می­کند  و سپس آن را با سلول­های بنیادی سالم پیوندشده جایگزین می­کند. محققان هنوز درحال بررسی هستند که آیا این شیوه التهاب را کاهش داده و به بازسازی سیستم ایمنی کمک می­کند یا خیر.

درمان نشانه­ ها و علائم ام­اس

آرامبخش­ های عضلانی: باکلوفن، تیزانیدین و سیکلوبنزاپرین برای بهبود اسپاسم استفاده می­شوند­. اونابوتولینوم توکسین آ هم درمان دیگری برای افراد دارای اسپاسم است.

خستگی: آمانتادین، مودافینیل و متیل فنیدات(ریتالین) به این منظور استفاده می­شدند. اما مطالعات اخیر تاثیری را نشان نداده حتی وقایع عکس را ایجاد می­کنند.

دیگر داروها: ممکن است داروهایی برای افسردگی(بوپروپیون، فلوکستین و سرترالین)، درد، ناتوانی جنسی، بی­خوابی یا مشکلات کنترل ادرار(اکسی بوتینین و تولترودین) هم تجویز شود.

فیزیکال تراپی: درمانگر فیزیکی یا کاری می­تواند به شما ورزش­های کششی و قدرتی آموزش دهد و به شما نشان دهد چگونه برای انجام کارهای روزانه از ابزار مختلف مانند واکر استفاده کنید.

سبک زندگی

داشتن خواب کافی و استراحت، مصرف غذای سالم با فیبر بالا، انجام نرمش و یوگا، مدیریت استرس و خنک نگه داشتن بدن می­توانند به بهبود علائم کمک کنند.

مطالعات نشان می­دهند مقادیر کم ویتامین دی می­تواند ریسک ایجاد ام­اس را بالا ببرد پس بهتر است در این مورد با پزشک مشورت کنید.

زندگی با هر بیماری مزمن می­تواند دشوار باشد. برای مدیریت استرس در این شرایط پیشنهادات زیر را در نظر داشته باشید؛

تا جای ممکن فعالیت روزانه طبیعی را حفظ کنید، با دوستان و خانواده در ارتباط باشید، به فعالیت­های تفریحی مورد علاقه خود که قادر به انجامشان هستید بپردازید و درمورد احساسات خود با پزشک یا مشاور صحبت کنید.بیماری ام اس

منابع

https://www.webmd.com/multiple-sclerosis/ms-treatment

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/multiple-sclerosis/diagnosis-treatment/drc-20350274