بیماری صرع و درمان آن

تشخیص بیماری صرع

پزشک برای این منظور علائم و سابقه شما را بررسی می­کند و تست­هایی را برای تشخیص و تعیین علت صرع تجویز می­کند. تشخیص مناسب شانس پیداکردن درمان بهینه را بالا می­برد.

تست نورولوژیک: پزشک، رفتار، توانایی حرکتی، عملکرد ذهنی و دیگر نواحی را برای تشخیص و تعیین نوع صرع می­آزماید.

تست­های خونی: ممکن است جهت بررسی نشانه­های عفونت، بیماری­های ژنتیکی و دیگر بیماری­های همراه از شما نمونه خونی گرفته شود.

همچنین ممکن است تست­هایی برای تعیین ناهنجاری­های مغزی توصیه شود؛ مانند:

الکتروانسفالوگرام (EEG): رایج­ترین تست برای تشخیص صرع است. الکترودهایی به سر شما وصل شده و فعالیت الکتریکی مغز شما را ضبط می­کنند. اگر مبتلا به صرع باشید عموما تغییراتی در الگوی امواج مغزیتان دیده می­شود، حتی زمانی­که تشنج نداشته باشید. این تست می­تواند در تعیین نوع صرع و رد دیگر بیماری­ها کمک کننده باشد.

EEGبا تراکم بالا: در این تست فاصله الکترودها نسبت به نوع مرسوم نزدیک­تر است و به پزشک کمک می­کند دقیق­تر متوجه شود چه ناحیه­ای از مغز درگیر است.

CTاسکن: در این روش با استفاده از اشعه X تصویر مقطعی از مغز شما تهیه می­شود. این روش قادر به شناسایی ناهنجاری­های ساختاری  مغز است که موجب صرع شده­اند؛ مانند تومور، خونریزی و کیست.

MRI: این روش از مگنت­های قوی و امواج رادیویی برای ایجاد نمای جزئی از مغز، استفاده می­کند. در این روش هم ضایعات و ناهنجاری­های ایجاد کننده صرع قابل ردیابی هستند.

fMRI: این روش تغییرات جریان خون در زمان فعالیت قسمت خاصی از مغز را اندازه­گیری می­کند.

PET: از تزریق وریدی مقدار کمی ماده رادیواکتیو با دوز کم استفاده می­کند تا به تصویرسازی فعالیت متابولیک مغز و تعیین ناهنجاری­ها کمک کند. نواحی از مغز که فعالیت متابولیک کمی دارند ممکن است نشانگر وقوع صرع باشند.

توموگرافی کامپیوتری با انتشار فوتون منفرد (SPECT): این تست درصورتی که MRI و EEG قادر به تعیین محل منشا صرع نبودند استفاده می­شود. در این تست تصویری سه بعدی از فعالیت جریان خون در مغز طی تشنج تهیه می­شود و نواحی با جریان خون بیش­تر نشان­دهنده مناطق درگیر می­باشند.

تست­های نوروسایکولوژیک: در این تست­ها پزشک تفکر، حافظه و تکلم شما را ارزیابی می­کند. نتایج به شناسایی مناطق درگیر مغز کمک می­کنند.

درکنار این تست­ها، ترکیبی از تکنیک­های آنالیز برای شناسایی نقطه شروع صرع وجود دارد.

نقشه برداری پارامتریک آماری (SPM): شیوه­ای برای مقایسه نواحی با جریان خون بالا در مغز طی تشنج با مغز نرمال است.

تصویربرداری با منبع الکتریکی (ESI): روشی است که داده­های EEGرا دریافت و آن را روی MRI طرح ریزی می­کند.

مگنتوانسفالوگرافی (MEG): میدان مغناطیسی تولید شده توسط فعالیت مغز را اندازه­گیری می­کند.

درمان بیماری صرع

پزشکان عموما درمان را با داروها شروع می­کنند و اگر بیمار پاسخ نداد، جراحی یا دیگر شیوه­ها را پیشنهاد می­دهند.

داروها بیماری صرع

اغلب مبتلایان با مصرف یک دارو کاملا بهبود پیدا می­کنند و سایرین با دریافت ترکیبی از داروها تناوب و شدت صرعشان کاهش می­یابد.

بسیاری از کودکانی که علائم صرع را ندارند می­توانند نهایتا مصرف دارو را قطع کنند و بسیاری از بالغین هم می­توانند بعد از دو یاچند سال از گذشت علائم داروها را کنار بگذارند؛ پزشک در این مورد به شما کمک می­کند.

پزشک شما با توجه به نوع بیماری، تناوب تشنج، سن و دیگر فاکتورها داروی مناسب را انتخاب می­کند و همچنین تداخلات دارویی را هم بررسی می­کند.

احتمالا در ابتدا یک دارو با دوز کم تجویز کرده و سپس به مرور دوز را بالا می­برد تا جاییکه بیماریتان تحت کنترل باشد.

بیش از ۲۰ نوع داروی ضدصرع وجود دارد. عوارض جانبی خفیف آن­ها شامل: خستگی، سرگیجه، کاهش وزن، کاهش تراکم استخوان، راش پوستی، عدم تعادل، مشکلات تکلم، مشکلات حافظه و تفکر و تغییرات خلق می­باشند.

عوارض شدیدتر اما نادر شامل: افسردگی، افکار خودکشی، راش شدید و التهاب ارگان­ها مانند کبد می­­باشند.

توجه داشته باشید که در صورت بروز عوارض حتما با پزشک مشورت کنید و هیچ­گاه بدون اطلاع او مصرف دارو را قطع نکنید.

جراحی دو نوع داریم

جراحی رزکتیو: جراح بخشی از مغز را که باعث تشنج می­شود برمی­دارد. این شیوه معمولا زمانی استفاده می­شود که ناحیه درگیر بسیار کوچک بوده، مرزهای دقیق داشته و مسئول کنترل اعمالی مانند تکلم، حرکت، بینایی و شنوایی نباشد.

جراحی قطع­کننده: به جای برداشتن قسمتی از مغز، جراح مسیر ارتباطی بین اعصاب درگیر در صرع را قطع می­کند.

گرچه بیش­تر افراد پس از جراحی موفق برای پیشگیری از وقوع تشنج نیاز به مصرف دارو دارند اما ممکن است دوز و مقدار این داروها کاهش پیدا کند.

در موارد کمی این جراحی­ها عوارضی ایجاد می­کنند مثلا ممکن است به شکل دائمی توانایی­های شناختی شما را تغییر دهند.

رژیم کتوژنیک

این رژیم چربی بالا و کربوهیدرات کمی دارد و مخصوصا در کودکان برای کاهش تشنج موفق بوده. مطالعاتی نشان می­دهد که برای بالغین هم تاثیرگذار است. پزشک ممکن است براساس نوع صرع این رژیم را پیشنهاد دهد اما بدون مشورت او نباید آن را شروع کنید. در ابتدا ممکن است حس تنبلی داشته باشید و عوارض آن شامل کم­آبی، یبوست، کاهش رشد به دلیل کمبود تغذیه­ای، سنگ کلیه، کاهش وزن و شکستگی استخوان می­باشد که البته درصورت مناسب بودن رژیم و مصرف داروها بسیار ناشایع­اند.

تحریک عصبی

تحریک عصب واگ: پزشک قطعه­ای به نام محرک عصب واگ را زیر پوست سینه شما قرار می­دهد که شبیه ضربان­ساز قلب است و امواج الکتریکی را از طریق عصب واگ به مغز ارسال می­کند. عصب واگ فعالیت­های غیرارادی مانند ضربان قلب را برعهده دارد.  مشخص نیست چگونه این قطعه تشنج را کاهش می­دهد اما ۲۰ تا ۴۰ درصد کاهش مشاهده شده.

تحریک عمقی مغز: در این روش الکترودهایی در بخش مشخصی از مغز که عموما تالاموس است، قرار داده می­شود و این الکترود به ژنراتوری در سینه متصل است. این ژنراتور با فاصله­های زمانی، پالس الکتریکی به مغز ارسال می­کند و می­تواند تشنج را کاهش دهد.

تحریک نورونی واکنشی: در این روش، یک گجت کوچک در جمجمه قرار داده می­شود که محرک نورونی نام دارد. این قطعه الگوهای مغزی شروع کننده تشنج را شناسایی می­کند و به محض مشاهده­ی آن، پالس کوچکی برای مختل کردنش ارسال می­کند. مطالعات نشان می­دهند این روش عوارض جانبی کمی داشته و در طولانی مدت قابل استفاده است.

سبک زندگی

مصرف به موقع داروها، داشتن خواب کافی و ورزش می­توانند بسیار مفید باشند. همچنین کاهش استرس و ترک سیگار و الکل بسیار مهم ­است.

تشنج­های غیرقابل کنترل می­توانند زندگی را دشوار کرده و منجر به افسردگی شوند. مهم است اجازه ندهید تشنج شما را از زندگی دور کند. آموزش خانواده و دوستان برای درک بهتر، نادیده گرفتن واکنش­های منفی از محیط پیرامون و داشتن زندگی مستقل تا حد ممکن می­توانند شرایط زندگی اجتماعی را بهبود بخشند. حتی اگر بیماری به گونه­ای باشد که نتوانید خارج از خانه فعالیت کنید بهتر است فعالیت­های کاری و اجتماعی را از خانه دنبال کنید.

منابع

https://www.webmd.com/epilepsy/guide/treating-epilepsy

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/epilepsy/diagnosis-treatment/drc-20350098