ضایعه نخاعی چیست؟
نخاع بخشی از سیستم اعصاب مرکزی است که محل عبور پیام های حرکتی از مغز به اندامها و پیامهای حسی از اندامها به مغز است. می توان گفت نخاع مانند کابل تلفنی است که بین مغز بعنوان مرکز تلفن و اندام های حسی و حرکتی بعنوان مشترکین قرار گرفته است. ضربه یا بیماری های دیگر می توانند باعث ضایعه نخاعی شوند.
آیا ضایعه نخاعی قابل درمان است؟
تقریبا همیشه پس از ضایعه نخاعی مقداری بهبودی دیده می شود . تحقیقات بسیار وسیعی در مورد ضایعه نخاعی در حال انجام است و در برخی حیوانات و حتی در انسانها با موفقیتهائی همراه بوده که امید به بهبود قطع نخاع را در اینده ایجاد کرده است. آسیب هایی که همراه با قطع نخاع نباشند همراه با درجات متفاوتی از بهبودی می باشند. و می توان گفت در بسیاری از بیماران مقداری از بهبود تورم در نخاع باعث برگشتن عملکرد اعصاب قطع نشده می گردد.
منظور از بهبودی در وضعیت بیمار مبتلا به ضایعه نخاعی چیست و مقدار آن چقدر است؟
بعد از ضایعه نخاعی مقداری از قدرت حرکتی و حسی بیمار برگشت می نماید. این مقدار تحت اثر عوامل مختلفی بوده و در بیماران مختلف با یکدیگر متفاوت است ولی تا حدودی قابل پیش بینی است و بیشتر در طی شش ماه اول پس از ضایعه نخاعی دیده می شو دگاهی حتی سال ها بعد نیز بهبود دیده می شود..
منظور از سطح عصبی ضایعه نخاعی چیست؟
بسیاری از افراد تصور می کنند که سطح عصبی ضایعه نخاعی همان سطح آسیب ستون فقرات است. مثلآ شکستگی مهره دوم کمری باعث ضایعه نخاع در نقطه دوم کمری می گردد. این تصور غلط بوده و سطح عصبی ضایعه نخاعی بر اساس معاینه ۵۶ نقطه استاندارد حسی و ۲۰ عضله در دو سمت بدن همراه با معاینات خاص دیگر تعیین می گردد.
شوک نخاعی
شوک نخاعی اصطلاح تخصصی است و به شرایط خاصی در معاینه بیماران مبتلا به ضایعه نخاعی گفته می شود. بازگشت نخاع از حالت شوک ارتباط زیادی با بهبودی بیمارندارد. متاسفانه برخی از بیماران با این تصور که بعد از پایان شوک نخاعی بهبود خواهند یافت خود را از خدمات توانبخشی به موقع محروم می سازند.
ضایعه نخاع – کامل یا ناقص
ضایعه نخاعی به موضوع ناقص و کامل تقسیم می شود. اگر نخاع را بعنوان کابل اصلی ارتباط تلفن فرض کنیم ضایعه نخاعی کامل به معنی قطع تمام خطوط ارتباطی از مرکز به یک ساختمان است. اما در ضایعه نخاعی ناقص مقداری از این خطوط ارتباطی هنوز کار می کنند. برخی افراد تصور می کنند که آسیب کامل به معنی قطع کامل نخاع بوده و آسیب ناقص به معنی قطع نخاع است.
این تصور غلط بوده و ممکن است نخاع از لحاظ ظاهر فیزیکی سالم باشد ولی ضایعه نخاعی کامل باشد مثلآ کابل تلفن ظاهرآ سالم بوده ولی ارتباطات کاملآ قطع باشد.
توانبخشی بیماران ضایعه نخاعی توسط چه کسانی انجام می گیرد و ایا در ایران مرکز توانبخشی بستری برای بیماران ضایعه نخاعی وجود دارد؟
در حال حاضر توانبخشی بیماران ضایعه نخاعی در مراکز تخصصی و فوق تخصصی توسط تیم توانبخشی متشکل از متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی، پرستاران توانبخشی (پرستارانی که بعد از اتمام تحصیلات در مورد توانبخشی بیماران دوره دیده اند) فیزیوتراپیست، کاردرمان، درمانگر ریه و روانشناس انجام می گیرد. بیماران مبتلا به ضایعه نخاعی بطور متوسط بمدت ۴۰ روز در این مراکز بستری شده و خدمات توانبخشی دریافت می کنند .
ارتز یکی از ابزار هایی است که افراد ضایعه نخاعی به آن نیاز دارند .در شرکت تولید تجهیزات ارتوپدی فنی R&R مرکزدرمانی شرکت ( کلینیک امید) بهترین و مناسب ترین ارتزها از جمله ارتز مناسب بیماران ضایعه نخاعی تولید و عرضه می شود وبیماران ضایعات نخاعی می توانند ارتز مناسب را از این مرکز تهیه نمایند.